logo

L'Entrevista

Espai de reflexió, actualitat, difusió, prevenció i sensibilització consistent en una entrevista diària de temàtica diversa. Espai de reflexió, actualitat, difusió, prevenció i sensibilització consistent en una entrevista diària de temàtica diversa.

Transcribed podcasts: 9
Time transcribed: 1h 54m 24s

Unknown channel type

This graph shows how many times the word ______ has been mentioned throughout the history of the program.

L'entrevista.
Ara parlem de salut
amb la col·laboració del Departament de Salut
de l'Ajuntament de Cornellà,
el Centre d'Atenció a la Salut Sexual i Reproductiva,
ASIR,
el Centre d'Higiene Mental de Cornellà,
el Servei d'Atenció i Tractament d'Addiccions,
Cas Font Santa,
i els Centres d'Atenció Primària de Cornellà.
Molt bona tarda
i benvinguts un dijous més a l'Espai de Salut.
Avui ens acompanyen les professionals
del Centre d'Higiene Mental de Cornellà,
Mariam Mesa i Janina Pepe.
Buenas tardes a les dues.
Buenas tardes.
Bienvenides, como siempre, a la ràdio.
Una vez al mes hablamos de temas de salud mental.
Y hoy nos venís a hablar de
el autoboycott y el superyo,
cuando los mandatos internos nos sabotean.
Nos vienen a plantear
qué podemos sabotearnos
ante aquellas cosas que queremos lograr
o ante el éxito.
Es decir,
¿somos nuestro mayor obstáculo?
Hoy, Mariam y Janina nos hablarán
sobre el autoboycott,
ese llamado síndrome del impostor,
del cual seguramente habéis oído hablar,
y esos mandatos internos
que nos condicionan sin que lo sepamos.
Muy interesante el tema de hoy.
La verdad es que sí.
Sí.
Todos podemos...
Bueno, seguro que más las mujeres que los hombres.
En esto yo creo que las mujeres,
el síndrome del impostor,
¡ay, ay, ay!
Lo llevamos encima.
Y Janina,
a explicarnos un poquito
por qué nos traes este tema.
Bueno, Mireia,
como psicoanalistas,
nosotros creo que viajamos
en un mundo de profundidades,
las profundidades del inconsciente,
el poder que tiene
eso de lo no dicho,
y esos sentimientos,
esos pensamientos o deseos
que aunque nunca son expresados en voz alta,
modelan profundamente nuestra existencia
y en ocasiones originan
una gran angustia que nos acompaña.
Sí, muchas veces un paciente viene
y vengo, pero no sé por qué vengo.
Y es empezar a hablar
y nosotras poner esa escucha atenta
para tratar de ir escuchando eso
que él nos está diciendo,
pero a la vez no se lo puede decir.
Sí, y en relación un poquito,
también en esta línea
y en relación al tema
del que queríamos hablar hoy,
este autoboycott,
en realidad es algo
que realmente nos pasa bastante a menudo,
o más a menudo de lo que creemos.
Estamos a punto de lograr algo
que deseamos profundamente
y justo ahí lo arruinamos,
lo postergamos o nos alejamos.
Y después ya entra esa pregunta,
¿no?
Pero, ¿y cómo me ha pasado esto?
Entonces, ¿qué es el autoboycott?
Explicarnos, hacernos una definición.
El autoboycott sería cuando
inconscientemente tomamos decisiones
o tenemos actitudes
que nos acaban alejando
de lo que realmente deseamos o queremos.
sería como una especie
de conflicto interno.
Es decir, como si una parte de mí
quisiera algo
y al mismo tiempo
la otra parte en silencio
lo fuera saboteando.
Bueno, y a quién no le ha pasado, ¿no?
¿Quién no ha rechazado
una gran oportunidad
o se ha alejado
de una relación sana, por ejemplo?
O simplemente ha ido postergando
una decisión clave
hasta que, oh,
ya era demasiado tarde
y al final acabamos siendo,
sí, nuestros propios enemigos,
pero sin darnos cuenta.
Claro, pero si pensamos
en una definición
nos tenemos que preguntar también,
pero ¿de dónde vienen
estas trabas?
Antes, yo misma, ¿no?
Y empezaba diciéndolo
de estas profundidades
del inconsciente
y es que,
desde muy pequeños
estamos sujetos
a mandatos internos
que nos son transmitidos
tanto por nuestras figuras
de referencia,
nuestros padres,
maestros, luego,
pero por la sociedad
en general.
Y estos mandatos
suelen ser como códigos
de lo que es correcto,
de lo que es bien visto
en la sociedad
y de lo que no.
Incluso,
marcando una posición,
marcando roles de género
o expectativas.
Entonces, es como que
ya nos van determinando
de qué manera
tenemos que seguir
o hacer.
Queda como implícito.
Exacto.
¿No?
Lo que pasa que
lo vamos absorbiendo
de alguna manera
y tenemos que ir pensando
de qué manera.
Esto que decía María,
¿no?
¿Qué pasa cuando
me voy alejando
de una gran oportunidad?
La estoy viendo,
es algo muy positivo,
pero ¿por qué?
No llego.
Sí, de hecho,
escuchamos muchas veces
frases como
no molestes,
no destaques demasiado,
no te equivoques.
frases que igual
con el tiempo
se pueden ir sintiendo
o incluso convertirse
en creencias y mandatos
que condicionan
como comentaba
ahora ya Nina,
¿no?
Porque al final
lo que recibimos,
es decir,
esas palabras
y también
lo que no se dice
pero sí se siente,
nos marca,
se graba
y al final
se acaba volviendo
como esa voz interna
que más adelante
también podría
llevarnos
a este sabotaje
del que estamos hablando
y así cuando intentamos
avanzar
igual algo
dentro de nosotros
nos dice
uy, mejor no
o no te lo mereces
o algo va a salir mal
si te va bien.
Aquí quisiera poner
un ejemplo
de algo cotidiano
que viví
que todavía creo que
al volver a mencionarlo
me queda como
él tendría que haber dicho
a bromas.
Un domingo
en una panadería
había un señor
delante mío
en la fila
con un nene
de 6, 7 añitos
pues la dependienta
le estaba dando
al señor
una bolsa
un paquetito
de lo que habían comprado
y además
le daba
un croissant
al niño
diciéndole
que lo comiera
en el camino
como un regalo
para él
pues el señor
iba cargado
con varias cosas
tenía que pagar
entonces
le dio el paquete
al niño
el niño tenía
su croissant
intentaba agarrar
el paquete
el paquete
se le cayó
un error
pues el señor
inmediatamente responde
es que no sirve
para nada
entonces
si pensamos
en esto
que estamos diciendo
¿qué queda
en ese niño?
¿cómo se inscribe
eso?
¿en qué momento
está ese niño
cuando recibe eso?
¿qué pasa
si ese niño
en el futuro
quiere
hacer una tarea
pero
le queda
ese no sirvo
para nada
cómo se va
inscribiendo
eso
en nuestro
inconsciente
en nuestro
día a día
lo hace de cuenta
como que no escucho
y no pasa nada
recoge el paquete
y ya está
se enfada
con el señor
que no sé
si era su familiar
o no
pero bueno
era como un ejemplo
muy gráfico
de esas inscripciones
que vamos teniendo
o que van surgiendo
quizás
o desde pequeños
o que van surgiendo
en nuestra vida
que cuando queremos
conseguir algo
queremos lograr algo
algo interno
nuestro
o una parte nuestra
nos frenó

estoy pensando
por ejemplo
en el día
internacional
de la mujer
y la niña
en la ciencia
puesto que
está contemplado
se sabe
que es alrededor
de los cinco
o seis años
como ese niño
que mencionabas tú
que las chicas
empiezan
a
creer
que no son tan buenas
en matemáticas
en biología
en cualquier disciplina
científica
y es a partir
de ese momento
que se van alejando
más de estas disciplinas
porque
pues la sociedad
o la educación
o la familia
o mil razones
nos hacen pensar
que las mujeres
no podemos ser tan buenas
en ese área
de conocimiento
¿no?
y se ha tenido
que institucionalizar
un día oficial
para que
las científicas
se acerquen
a las escuelas
y les expliquen
a niños y niñas
pero especialmente
a las niñas
que pueden
y que ellas
han llegado
y que tengan referentes
que tengan modelos
porque
es de esta manera
que podemos sembrar
esa semilla
en ellas
¿no?
para que realmente
continúen
adelante
y que se sientan
capaces
como cualquiera
totalmente
¿cuántas veces
o incluso
con generaciones anteriores
hemos escuchado
que estas profesiones
de hombres
aquí no vayas
aquí no vas a conseguir
trabajo
no te van a aceptar
y claro
uno tiene un deseo
intenta
hacer algo
como decía Marian
pero de repente
no, no lo merezco
yo no puedo
no lo voy a conseguir
no me va a ir bien
eso va calando
mucho
mucho
bueno
¿y
por qué lo hacemos?
¿no deberíamos
estar contentos
por conseguir
algo que deseamos?
pues
Mireia
la verdad es que
muy buena pregunta
¿no?
¿por qué arruinar
algo que queremos?
lo que pasa es que
igual la respuesta
digamos que no
no habría como una
única respuesta
porque es algo complejo
como
un poco como
nuestra mente
¿no?
pero tal vez
podamos pensar
algunas causas
como para abrir
el tema
por ejemplo
igual lo podemos
no sé
dividir o detenernos
en tres posibles causas
estaría la ambivalencia
los mandatos internos
de los que veníamos
ahora hablando
y también el
superyo castigador
pensemos en la ambivalencia
que es cuando
deseamos algo
pero al mismo tiempo
nos da miedo
nos da culpa
o ansiedad
y esa ambivalencia
al final
puede paralizarnos
o empujarnos
a actuar
en contra
de eso que queremos
por ejemplo
quiero ir a una fiesta
hacer nuevos amigos
disfrutar
pero algo me dice
no vas a encajar
no esto
no
donde te queda bien
mejor no vayas
y no voy
pero mi deseo está
pero me encuentro
ambivalente
a la hora de accionar
los mandatos internos
o estas creencias
limitantes
serían
bueno un poco
lo que veníamos hablando
como le podría
acabar ocurrir
al peque del
del cruasán
del que nos hablaba
Yanina
los mandatos
se instalan
y sin darnos cuenta
al final
podemos terminar
actuando un poquito
como si fuera verdad
no me molestes
no destaques demasiado
o estás siendo egoísta
poco a poco
se puede sentir
como por ejemplo
un
no soy suficiente
si me va bien
los demás
me van a rechazar
si nunca lo intento
nunca fracaso
si me alejo antes
nadie me puede abandonar
por ejemplo
y el otro
que no podemos dejar
de mencionar
que incluso
lo incluimos
en nuestro título
lo de hoy
es el superyo castigador
si bien este es un complejo
muy amplio
del psicoanálisis
y de la teoría
psicoanalítica
intentaremos resumirlo
de una forma
muy clara
para nuestros oyentes
y es como esa vocecita
interna
que tenemos
que nos regula
y nos juzga
es como un pepito grillo
que nos susurra
lo que debemos hacer
y también nos critica
entonces
cuando ese pepito grillo
se vuelve excesivamente crítico
no solo
nos impide disfrutar
sino que castiga
el simple deseo
de querer
vivir mejor
nos dice
no deberías hacer esto
no te lo mereces
mejor cállate
no molestes
entonces
disfrutar
o avanzar
se nos vuelve una amenaza
vaya con el pepito grillo
habéis mencionado
el síndrome
del impostor
¿qué es
o en qué consiste?
venga
pues creo que a muchos
esto les parecerá
como familiar
¿no?
el síndrome del impostor
sería

una forma común
de autoboycott
a pesar de los logros
de sentirnos
es decir
a pesar de todos estos logros
al final sentimos
que no nos lo merecemos
pensamos
que fue solo suerte
o que
tenemos
tememos
ser descubiertos
como
como una especie
de fraude
¿no?
después de lograr algo
podemos pensar
por ejemplo
pues no es para tanto
o cualquiera lo hubiera
hecho mejor
o en realidad
en realidad
no estoy a la altura
suele aparecer
en personas
muy autoexigentes
con alto
perfeccionismo
o con mandatos
de no destacar
y al final
esto genera
ansiedad
parálisis
miedo
a exponerse
por ejemplo
o incluso
rechazo de oportunidades
¿cuál es el resultado?
la procrastinación
el autosabotaje
del que vamos hablando hoy
y no animarse
a disfrutar
de los logros
bueno bueno
pues que levante el brazo
quien no haya sentido
el síndrome del impostor
creo que los oyentes
se estarán preguntando
también
si se puede evitar
el autoboycott
¿qué podemos hacer?
nos encantaría
darles una
una receta mágica
para poder
eliminarlo
pero
ya sabemos
que no funciona
así
y con Marían
estamos
en este espacio
siempre tratando
de ir reflexionando
ante eso
que no es del todo
voluntario
por eso es algo complejo
así que podemos pensar
el autoboycott
como un síntoma
es una manifestación
de conflictos internos
algo que se saca
no se saca
de un día
para el otro
y diréis
dame soluciones
no solo problemas
entonces
es
realmente
estamos todo el tiempo
atravesando
por estos
por estos conflictos
constantes
entre lo que podemos hacer
y lo que debemos hacer
entre que lo debemos
y lo que queremos
y ahí es donde
acabamos siendo
nuestro peor enemigo
como decíamos
al inicio
al final
siempre solemos
hacernos la misma pregunta
¿por qué me pasa esto?
y aunque no sea
una receta mágica
ahí la pregunta
clave
que nosotros
planteamos
sería
qué tengo
qué tengo que ver yo
en esto que me pasa
es decir
el primer paso
sería detectar
tal vez
qué se repite
porque esto es algo
que se suele ir repitiendo
bastante
después poco a poco
ir transformándolo
en nuevas preguntas
no se trata
de dejar de hacerlo
a la fuerza
sino de empezar
a preguntarnos
¿qué parte de mí
está teniendo miedo?
¿qué intento evitar?
¿qué historia
estoy repitiendo?
al final
nadie está exento
del autoboycott
pero si empezamos
a prestar atención
quizás podamos pasar
de ser esos enemigos
internos
a aliados
de nuestro
deseo
no sé si ahora
podemos
mencionar
una frase
de Gandhi
os la voy a leer
que igual
bueno
es como una propuesta
también reflexiva
que decía
cuida tus pensamientos
porque se convertirán
en palabras
cuida tus palabras
porque se convertirán
en acciones
cuida tus acciones
porque se convertirán
en hábitos
y cuida tus hábitos
porque son tu vida
y tal vez
ya que estamos
con esta reflexión
no sé si podemos
despedirnos
planteando una
pregunta
a los oyentes
¿no?
qué pasaría
si hoy
empezaras
a no interrumpir
lo que te hace bien
bueno
pues nos quedamos
con esta reflexión
y os agradecemos
María Mesa
y Yanina Pepe
psicólogas
del Centro de Higiene
Mental de Cornellá
que una semana más
nos habéis acompañado
en los estudios
de Radio Cornellá
muchas gracias
a las dos
y hasta la próxima
gracias Mireia