This graph shows how many times the word ______ has been mentioned throughout the history of the program.
Ja ha iniciat el mes d'octubre, ja ha iniciat el temps de la tardor,
és el moment en què estaven esperant la majoria de boletaires,
els aficionats, els caçadors de bolets,
perquè ara ja n'hi ha força pel bosc, per aquestes terres.
Nosaltres avui volem parlar de bolets i volem parlar-ne amb especialistes,
per això volem parlar amb en Toni Villanueva,
ell és un dels membres de l'associació Tocats pel Bolet,
d'aquí del Camp de Tarragona, del Morell.
Toni, què tal? Molt bon dia.
Molt bon dia.
Sentim soroll de fons, i és soroll d'ambient del bar L'Escudo,
que és un bar, un bar restaurant, un local en el qual us reuniu una mica
tots els aficionats dels bolets, no?
Què sou fent exactament, Toni?
Bueno, aquí es que nos reunimos aquí porque hace como 12 años, exactamente,
o sea, llevamos 12 años de exposiciones,
que empezamos a reunirnos unos cuantos amigos, aficionados al bolet,
y pensamos que sería una cosa bonita, pues, hacer una exposición como se hace en Berga hace casi 50 años
y hacerlo en nuestra provincia una exposición digna,
bien, dijéramos, complementada científicamente y además que fuera algo bonito,
algo que le gustara ver a la gente incluso que no es entendida o que no está muy interesada,
pero de esta forma introducirles un poquito y al mismo tiempo, pues,
intentar evitar que haya envenenamientos como siga habiendo cada año.
Què sí podrá veure en aquesta exposició, Toni?
Bueno, pues, todo lo que quiera venir, el día 14 o 15 de octubre,
el 14 por la tarde y el 15 todo el día, al Ayuntamiento de Morel,
allí ponemos aproximadamente unas 300 variedades distintas de bolets,
y allí podemos encontrar un poquito de todo, podemos encontrarles de estos, dijéramos,
setas raras que hay de madera, que le llamamos nosotros, que salen directamente de un tronco,
como las setas de suelo, las setas propiamente llamadas setas, que pueden ser,
tenemos de todo, buenas, excelentes, venenosas, mortales,
y nosotros le damos tanta importancia a las mortales, o más, que a las excelentes,
porque, bueno, pues, como es lógico, es más positivo saber evitar lo malo que no confundirse con algo bueno
y comerse algo mediocre, pero lo muy peligroso es que se coman algo que es mortal,
porque, como decimos nosotros, todas las setas se pueden comer,
pero hay algunas que nada más que una vez.
La gent que normalment no surt a buscar bolets, doncs, vaja,
moltes vegades els experts, doncs, sempre remarqueu que s'ha d'anar especialment en compte, no?
Realment, cada any es produeixen desgràcies d'aquest tipus?
Realment, la gent va massa confiada a buscar bolets?
Pienso que pasa una cosa.
Con esto tenemos el peligro de que cuando conocemos...
Cuando un duro no es experimentado en absoluto,
que nada más que conoce el robellón o el robellón y la mucosa,
no hay gran peligro porque no se fían de nada más.
Pero cuando empiezas a conocer un poco, que ya conoces 10 o 12,
a veces uno se confía y piensa que es igual que la que había cogido el año pasado
y no llegan a tener la conciencia.
Y por eso nosotros lo explicamos que no es ver una foto de un libro.
Los libros son muy prácticos y hay que tener algún libro para ir a coger setas, está muy bien.
Pero los libros hay que leerlos, no hay que mirarles la foto.
O sea, hay veces que una seta es muy parecida a otra en la foto,
pero resulta que hay unas diferencias organolécticas que le llamamos
que precisamente las separan de esa que era buena o que era mala.
Diferencias que pueden basarse en el olor, en las láminas,
incluso en el corte de la seta.
O sea, que lo que recomendamos muy importante es que,
si no la conoces y no estás seguro, no la cojas.
O coge un ejemplar y nos la traje a nosotros,
o alguien entendido y te diga si es buena,
para otro año la puedes coger tranquilamente.
Aquest és un consell bàsic, indispensable, segurament el més important
per a aquells buscadors esporàdics de bolets,
però hi ha d'altres recomanacions que val la pena tenir en compte.
Els experts, per exemple, sempre insistiu en que el bosc s'ha de cuidar,
s'ha de tenir cura, que hi ha molta gent que hi va només un dia
i que gairebé destrossa el bosc per recollir finalment quatre bolets, no?
Pues sí, así es, así es, es una pena porque pasará en este mundo
como en otros que ha pasado ya, que acabaran, pues no sé,
exigiendo carnes, exigiendo una preparación,
porque hay gente que no respeta nada y, bueno, hace cosas que sabemos todos
que no están bien, ir con un rastrillo por el monte
o ir con un, en fin, con herramientas de siega,
en vez de con una navajita y un cesto,
que es la única herramienta casi que tiene que tener el boletaire.
Hi ha gent que se'n va amb serres i coses d'aquest tipus, de veritat?
Sí, sí, yo me los he encontrado con oces, con rastrillos y, bueno, pues da...
Però van a agafar bolets o van a tallar troncs?
Bueno, en teoría van a coger bolets,
pero unos llevan por no agacharse
y otros llevan rastrillo por ver si hay algo debajo.
Y, vamos, lo que pensamos nosotros es que lo que está debajo ya saldrá,
hay que dejarlo que salga.
Pels que sou experts, Toni, aquesta convivència
entre els aficionats de veritat i aquells aficionats ocasionals
és molt complicat o creus que tothom té cabuda a l'hora de buscar bolets?
Bueno, la convivencia entre la gente que está haciendo algo bien
y la que está haciendo algo mal, pues es difícil,
porque, claro, tú no eres autoridad para, dijéramos,
cortarles lo que están haciendo,
y entonces hay veces que, la verdad, o le llaman la atención suavemente
o te vas a otro bosque donde no te ofenda la vista
cuando ves que están haciendo algún destrozo,
que además le perjudica a ellos mismos,
porque si ellos han encontrado cuatro robellones en un sitio
y escalvan con un rastrillo, lo que hacen es romper la planta,
porque la planta verdadera son los micelios,
o sea, las raicillas que hay por debajo del manto,
y cuando rompes el manto, pues lo más lógico es que rompas también
esa conexión entre raicillas,
y al año siguiente, pues no van a coger robellones ahí,
ni ellos ni nadie.
Sí, ahora ya empiezan,
yo recomiendo sobre todo la semana que viene,
ahora se empiezan a encontrar algo,
se está cogiendo algo por el Pirineo,
incluso por el Prepirineo,
hoy me han traído una buena cajita,
porque me trae mucha gente seta para la exposición,
nos las trae,
y sobre todo las setas que ellos ven raras,
y se van cogiendo ya por ahí,
y la semana que viene toda la Sierra de Tarragona
seguramente va a ser buena.
Bueno, lo malo es que ya sabéis,
es lo que me refería antes,
que cuando empiezan a cogerse robellones,
que es casi nuestro mayor enemigo,
aunque parezca mentira,
¿para qué?
Porque sale la gente endebandada
con una valicia impresionante a coger robellones,
que en realidad, para nosotros y para cualquier experto,
es una seta, dijéramos que no es mala,
pero que tampoco es de las mejores, dijéramos.
No está entre, para mí,
no está ni entre las 20 primeras en calidad.
¿Qué es el que aprecieu més als experts?
Per exemple,
¿quina es la seva debilitat?
Bueno, en mi caso, al menos,
una de las setas que yo más aprecio es el CEP,
como les pasa a todos los franceses,
y yo no soy francés,
pero les pasa a todos ellos,
y el Ode Reig es extraordinario también.
¿Cómo los fas?
¿Cómo los cuines?
¿Cómo en gaudeixes después?
Te voy a decir que todas las setas buenas,
el robellón, por ejemplo,
lo puedes hacer a la brazo o a la parrilla,
pero todas las setas estas buenas,
el CEP, la mucosa negra,
las que yo considero al menos mejores,
las puedes hacer prácticamente de cualquier forma,
porque son aptas para comer las guisadas fritas,
yo qué sé,
hasta algunas como el CEP,
hay quien se las come crudas,
porque son setas de bastante calidad.
No obstante,
la receta básica de toda la vida,
siempre con las setas,
es sofreírlas un poquito,
cuatro laminitas de ajo
y un poquito de sal.
És el més bàsic,
possiblement aquell plat més senzill,
és el que et permet aprecer millor
la qualitat del bolet?
Exactamente,
es una receta, dijéramos, básica.
Luego hay quien le echar un poquito de vino,
hay quien le echar, en fin,
lo que quieras,
pero eso lo dijéramos es la receta básica.
Fantasia,
fantasia en qualsevol cas,
sempre és benvinguda.
Escolta'm, Toni,
abans comentaves
que a partir dels propers dies
per aquí a la Serra de Tarragona
ja començaran a haver-hi
una quantitat important de bolets.
Vaja,
no sé si es pot desvetllar
algun lloc en concret,
algun bosc que sigui el teu secret particular,
però hi ha alguna zona en concret
de per aquí de les nostres comarques
que sigui especialment propícia
per trobar-hi bons bolets?
És que en realidad
es bastante extensa la zona
y como dice,
no sé,
un punto en concreto
pues sería un poquito,
cada uno conoce un punto en concreto,
pero cualquier sitio,
los Castillejos,
la Musada,
cualquier zona de estas es buena,
el Priorato,
en fin,
todas estas zonas,
toda la Serra de Tarragona,
la semana que viene,
seguramente que todo el mundo
va a poder estrenarse con algo.
Fins quan, creieu?
Pienso que más o menos
hacia el fin de semana
van a empezar a salir
prácticamente de todo.
Quan creieu que duri la temporada?
Yo creo que se ha atrasado un poquitín,
un poquitín,
porque la lluvia ha venido un poco tarde,
pero ha venido bastante y buena.
Entonces,
yo pienso que la temporada buena,
como te digo,
va a ser desde el 5 de octubre
hasta el 30 de octubre,
más o menos,
veintitantos días
se van a coger bastantes veces.
O sigui que són tres setmanes,
poc temps
i gairebé no sé si es produeixen
aquestes curses
a les quals abans feies de referència,
no?
En el pic
en què els mitjans de comunicació
surten que ja hi ha bolets,
ràpidament tothom agafa el cotxe
i se'n va cap a aquestes zones.
Y va todo el mundo
enseguida con la lavajita a la mano y tal
y bueno,
pues es una cosa que
está bien siempre que la hagamos con orden.
Es una costumbre sana
y interesante
en todos los aspectos,
gastronómicamente
y culturalmente
y en fin,
pero bueno,
eso que lo único que es muy importante
es que respetemos el entorno,
que vemos que cada vez
corre más peligro
por unas cosas o por otras
y que realmente
vayamos a coger solamente
si puede ser
lo que vayamos a consumir.
No intentar hacer
varias variedades.
A veces que se convierte
en una competencia
a ver quién trae
más de 100 kilos
o algo así.
Y després de tot allò
no fa res.
Otra recomendación
que siempre que procuren
dejar algún ejemplar,
el más viejo,
el más estropeado,
para que siga
fertilizando el suelo
con su semilla
y siga habiendo
siempre.
Per cert, Toni,
¿qué es el que us atreu?
¿Qué es el que t'atreu
particularmente a tu
i als teus companys
del món del bolet?
¿Per qué
aquesta fascinació?
Es que hay varios casos
porque cada uno
a veces le atrae
por una cosa, ¿no?
Y hay algún caso
en el grupo
que empezaron
a atraerles
porque se envenenaron
con ellas.
y entonces dijeron,
bueno...
Nunca más
n'aprenc
y así no entornarán
a pasar.
Bueno,
hay quien dice eso
y hay quien piensa,
pues bueno,
aprendemos,
exactamente aprendemos
o no comemos más
porque si no esto es...
Y a la gente
que no nos gusta
la escopeta
y todo eso,
que no tengo nada
contra ello,
pero que somos
lo mejor un poquito
más tranquilos,
pues además
te das un paseíto
por el monte,
aprendes muchas cosas
porque no solamente
aprendemos sobre setas,
que cada año
sabemos un poquito más,
sino que al mismo tiempo
pues aprendemos
del entorno,
los árboles,
las especies
de los árboles,
las especies
de las plantas,
esto está muy
interrelacionado,
¿no?
Y entonces,
cuando tienes
un poquito de experiencia
te das cuenta
que cierta seta
nada más
que la vas a encontrar
en cierto árbol,
o en cierto entorno,
o sea,
un champiñón,
lo más lógico
es que vayas a buscarlo
a un prado,
no vayas a buscarlo
debajo de un pino.
I això només
ho aconsegueix
l'experiència.
Per cert,
això d'anar
a buscar bolets
és gairebé
com un ritual,
com una cultura,
no?
Té tot un seguit
de cerimonial,
suposo que anar
en grup
és indispensable,
no sé si fins i tot
algú és
algun tipus
de roba
i de calçat,
el tema de menjar,
hi ha compongut
un seguit de rictus,
no?,
a l'hora d'anar
a buscar bolets.
Lo mismo que te decía antes,
que cada uno
tiene su gusto
y cada uno
tiene un poquito
su procedencia
de cómo venís aquí,
pues ahí,
entre nuestro grupo,
al menos,
que somos unas 20 personas,
pues hay de distintas formas.
A quien le gusta
pasarlo como un día
muy bueno de campo
y se lleva su buen almuerzo
y para un ratito
y se almuerza bien
y luego van a comer
a un restaurante
y hay quien va
con una ceguera
más o menos,
es un tocan del voley
auténtico
y no para ni a almorzar
ni a comer ni nada,
hasta que no se lo hace de noche,
pues se trae
todo lo que puede
y con el tiempo
además se traen
todo lo que pueden,
dijéramos,
bueno para la exposición,
o sea,
ya piensan menos
en lo que se van a llevar
para la nevera,
los de nuestro grupo
y piensan más
que cuando ven
una seta especial
que no saben
que no la han visto nunca
o algo de eso,
vienen ilusionados
a ver si la classificamos
entre todos
y sabemos lo que es aquello.
Perquè suposo que
per fer aquesta exposició
de la qual abans parlàvem,
recordem-ho,
d'aquí dos caps de setmana,
deveu aquí fer
una feinada de poix
identificant
totes les categories
més o menys estranyes,
mirant que no siguin
dues espècies iguals,
aquí hi ha un treball
de moltes hores.
Pues sí,
el último día
o el penúltimo
nos metemos
un buen grupo
en la cámara
que tenemos
y además
sobre todo
las que nos traen frescas
esos días,
que esos días
es cuando salimos
y entonces
empezamos
todo este grupo
a clasificarlas
por familias,
luego por
una clasificación
más fina
y luego los más expertos
pues más o menos
pues miramos ya
de ponerle un nombre
y apellidos
para poderlo
decir en la exposición
y es muy importante
que sobre todo
que no nos equivoquemos
y no digamos
que algo es bueno
y es venenoso,
¿no?
Entonces la verdad
te digo que
hay muchos años
que tenemos que tirar
alguna especie
porque no lo sabemos
identificar
porque en este mundo
hay, no sé,
por decirte algo
tres o cuatro mil especies
en España
y claro,
nuestro conocimiento
aparte de que no llegue
hasta tantos
y llegara
tendría que ser
a base de mirar
de microscopio
y en eso
en ese día
no nos...
Encara no hay arreo
no tenemos alguna
pero cada una
que tenemos que asegurarnos
con microscopio
pues nos cuesta
un cuarto de hora
o sea que no podemos
estar, ¿me entiendes?
Ni tan, ni tan
pero todo lo que
casi podría asegurar
que todo lo que ponemos
está bien puesto
preferimos
o tirarlas como digo
o ponerlas en una mesa
aparte con una interrogación
y si alguien llega
más listo que nosotros
que nos diga lo que es
A veure si és així
Toni Villanueva
un auténtico
tocat pel bolet
recordem
l'exposició
d'aquí
dos caps de setmana
a l'Ajuntament
del Morell
Toni, moltes gràcies
per atendre avui
la trucada de Tarragona Ràdio
i que vaja
que tingueu una
bona collita
A reveure bon dia
Vale, moltes gràcies, adiós